TRÁCH NHIỆM VÀ QUYỀN HẠN CỦA BIỆN LÝ

TRÁCH NHIỆM VÀ QUYỀN HẠN CỦA

BIỆN LÝ

Nguyễn Vạn Bình

Dưới thời VNCH trước đây, có lẻ nhiều sinh viên Luật và độc giả chỉ hiểu đơn giản là Biện Lý giữ vai trò công tố buộc tội và truy tố các nghi can ra tòa xét xử. Qua bài viết nầy, chúng tôi hy vọng mọi người sẽ hiểu thêm về trách nhiệm và quyền hạn của Biện Lý một cách chi tiết hơn .

 Biện Lý là một nhân sự thuộc ngành Thẩm Phán Công Tố đặt dưới sự điều hành, kiểm soát của Chưởng Lý thuộc Tòa Thượng Thẩm và Bộ Tư Pháp. Đìều kiện để trở thành một Biện Lý đòi hỏi  đương sự ít nhất là 22 tuồi, có quốc tịch VN, không can án, có văn bằng  cử nhân Luật và được trúng tuyển qua một kỳ thi tuyển thầm phán công tố do Bộ Tự Pháp tổ chức Biện Lý cần phải trải qua những chức vụ Tùy Viên Công Tố, Phó Biện Lý để trau dồi kinh nghiệm nghề nghiệp trước khi được bổ nhiệm làm Biện Lý .  

Các Thẩm Phán Công Tố trong ngày đại hội năm 1974

Biện Lý được Bộ Tư Pháp bổ nhiệm làm việc tại  các Tòa Sơ Thẩm đặt tại các tỉnh lỵ, thị xã hay đô thành Sàigòn. Tùy theo nhu cầu đòi hỏi, Biện Lý sẽ có Phó Biện Lý và Tùy Viên Công Tố phụ giúp. Tuy nhiên, Phó Biện Lý chỉ hành động khi được sự ủy quyền của Biện Lý. Riêng Tùy Viên Công Tố chỉ giúp việc mà không có quyền quyết định.

 Biện Lý có trách nhiệm và quyền hạn cả ba lãnh vực về  Hình Sự, Dân Sự và Hành Chánh.

I -VỀ HÌNH SỰ:

    1- Giữ vai trò Cảnh Sát Tư Pháp:
Biện Lý có trách nhiệm tầm nả và truy tố các tội phạm về đại hình và tiểu hình đã xảy ra trong quản hạt của tòa án sơ thẩm nơi mình làm việc .

Biện Lý nhận các đơn thưa, đơn tố cáo và những vi phạm đến trị an công cộng hoặc đến tính mạng tài sản của tư nhân, nhận các biên bản, phúc trình về tội phạm hay ra lệnh cho các cơ quan an ninh mở các cuộc điều tra để định danh các tội phạm. Đồng thời quyết định có nên hay không nên ra Khởi Lệnh Trạng chuyển việc điều tra  sự việc sang cho Dự Thẩm.

Từ trái: các Ông Biện Lý  Lương Đức Hợp - Phạm Văn Hàm - Lê Duy San

Từ trái: các Ông Biện Lý Nguyễn Đức Huy - Phó Biện Lý Trần An Bài - Dự Thẩm Vũ Mạnh

       2- Cách hành xử của Biện Lý:

 Sau khi xem đơn tố cáo hay biên bản điều tra của cảnh sát, Biện Lý có thể đình chỉ sự việc nếu nhận thấy không liên quan đến hình sự hay việc làm không đáng cứu xét hoặc  Biện Lý sẽ chuyển hồ sơ sang Tòa Vi Cảnh nếu là một tội vi cảnh  sang Tòa Án  Quân Sự nếu sự việc thuộc thẩm quyền của Tòa án nầy.

* Nếu xét  thấy là một tội phạm tiểu hình, Biện Lý có thể đưa nghi can ra trước Tòa Tiểu Hình theo thủ tục phạm pháp quả tang hay thủ tục trực tố nếu đã có đủ bằng chứng và nếu luật pháp không buộc phải qua thủ tục thẩm cứu.

*Nếu việc phạm pháp tiểu hình còn mờ ám, phức tạp cần sự điều tra cho đầy đủ hoặc sự thẩm vấn đòi hỏi bắt buộc, Biện Lý sẽ ra Khởi Lệnh Trạng để đưa sự việc qua Dự Thẩm thẩm cứu.

*Nếu là một tội phạm đại hình, sự thẩm vấn bắt buộc phải có. Biện Lý phải gởi hồ sơ sang Dự Thẩm để yêu cầu thẩm cứu.

Phó Chưởng Lý Nguyễn Mạnh Nhu vai Công Tố Viện

Khi sự thẩm cứu xong và khi Dự Thẩm làm Án Lệnh chuyển giao hồ sơ lại cho Biện Lý, thì Biện Lý trong thời hạn 3 ngày phải xét lại hồ sơ và định lời kết luận.. Sau khi xem hồ sơ thẩm cứu của Dự Thẩm, Biện Lý sẽ ra Tờ Lệnh Trạng có thể quyết định thôi không truy tố hay tiếp tục truy tố nghi can ra tòa .

Trong các vụ phạm pháp quả tang khi người can phạm có thể bị khép vào các hình phạt về thân thể hay gia nhục, Biện Lý sẽ thân hành đến ngay hiện trường  để lập biên bản chứng nhận các yếu tố của tội phạm hiện trạng nơi phạm pháp cùng thu thập lời khai của các nhân chứng. Biện Lý sẽ báo cho Dự Thẩm biết việc thân hành điều tra của mình, tuy nhiên không bắt buộc phải đợi Dự Thẩm tới rồi mới làm việc.

Trong trường hợp phạm pháp quả tang, nếu Dự Thẩm có mặt nơi xảy ra vụ phạm pháp, Biện Lý cùng các hình cảnh đương nhiên chấm dứt nhiệm vụ để giao trách vụ điều tra lại cho Dự Thẩm.

II- VỀ DÂN SỰ:

Biện Lý đứng chính tố hoặc đứng phụ tố.

Biện Lý đứng chính tố khi thay mặt cho con cháu để kiện ông, bà, cha, mẹ nếu không có trưởng tộc hay trưởng tộc từ chối hay vắng mặt. Đứng địa vị chính tố , Biện Lý phải làm mọi thủ tục như một đương sự và có thể sử dụng các phương pháp kháng tố, kháng án.

Biện Lý đứng phụ tố trong tất cả vụ dân sự khác.

Về các việc dân sự, Biện Lý bao giờ cũng có thể đòi xem bút lục việc kiện.

Biện Lý hay Phó Biện Lý phải có mặt  ở tất cả các phiên tòa dân sự hay hình sự, đứng lên kết luận và chứng kiến khi Chánh Án tuyên án.

III- VỀ HÀNH CHÁNH:

Biện Lý kiểm soát công việc của phòng lục sự Tòa Án Sơ Thẩm hay Tòa Án Hòa Giải trong quản hạt.

Biện Lý cũng có trách nhiệm kiểm soát tất cả các công chứng và công lại cùng coi sóc cho họ làm tròn chức vụ chuyên nghiệp một cách đứng đắn.

Nếu họ phạm lỗi trong lúc làm phận sự, Biện Lý sẽ truy tố họ về phương diện kỷ luật. Biện Lý phải kiểm soát chặt chẻ đến việc tồn trữ và cấp phát các Phiếu Tư Pháp Lý Lịch.

Biện Lý có trách nhiệm thi hành các hình phạt do tòa tuyên xử về các vụ tiểu hình.

Biện Lý coi sóc và thăm nom các nhà giữ người điên, các lao thất và làm tờ trình lên Chưởng Lý.

Tóm lại, Biện Lý thay mặt chính phủ đảm nhận việc truy tố các nghi can. Tuy nhiên, Biện Lý không có quyền định đoạt hậu quả của sự truy tố. Nói cách khác, người bị truy tố tuy phải đưa ra tòa, không tất nhiên bị tòa xử phạt. Trong tổ chức của nền Tư Pháp dưới chế độ VNCH  để duy trì nền công lý, tránh việc xử phạt oan ức cho các mọi người dân. Thế nên luật pháp của VNCH đã qui định mọi công dân đều được bình đẵng trước pháp luật. Mọi nghi can đều được xem là vô tội trước khi nhận phán quyết xét xử của tòa án.

Chế độ VNCH đã qui định trách nhiệm rõ rệt cho từng vai trò của các Biện Lý, Dự Thẩm , Chánh Án và Luật Sư .

Biện Lý giữ vai trò truy tố, Dự Thẩm lo việc thẩm cứu, Luật sư đại diện cho thân chủ để bào chữa và sau cùng giúp cho Chánh Án ra một phán xét công minh, tránh việc tuyên án oan ức cho mọi người dân../.

Nguyễn Vạn Bình