TRÁCH NHIỆM VÀ QUYỀN HẠN CỦA
BIỆN LÝ
Dưới
thời VNCH trước đây, có lẻ nhiều sinh viên Luật và độc giả chỉ hiểu đơn giản là
Biện Lý giữ vai trò công tố buộc tội và truy tố các nghi can ra tòa xét xử. Qua
bài viết nầy, chúng tôi hy vọng mọi người sẽ hiểu thêm về trách nhiệm và quyền
hạn của Biện Lý một cách chi tiết hơn .
Biện Lý là một
nhân sự thuộc ngành Thẩm Phán Công Tố đặt dưới sự điều hành, kiểm soát của Chưởng
Lý thuộc Tòa Thượng Thẩm và Bộ Tư Pháp. Đìều kiện để trở thành
một Biện Lý đòi hỏi đương sự ít nhất là
22 tuồi, có quốc tịch VN, không can án, có văn bằng cử nhân Luật và được trúng tuyển qua một kỳ
thi tuyển thầm phán công tố do Bộ Tự Pháp tổ chức Biện Lý cần phải trải qua những chức vụ Tùy
Viên Công Tố, Phó Biện Lý để trau dồi
kinh nghiệm nghề nghiệp trước khi được bổ nhiệm làm Biện Lý .
I -VỀ HÌNH SỰ:
![]() | |||||
Các Thẩm Phán Công Tố trong ngày đại hội năm 1974 |
Biện Lý được Bộ Tư Pháp
bổ nhiệm làm việc tại các Tòa Sơ Thẩm đặt
tại các tỉnh lỵ, thị xã hay đô thành Sàigòn. Tùy theo nhu cầu đòi hỏi, Biện Lý
sẽ có Phó Biện Lý và Tùy Viên Công Tố phụ giúp. Tuy nhiên, Phó Biện Lý chỉ hành
động khi được sự ủy quyền của Biện Lý. Riêng Tùy Viên Công Tố chỉ giúp việc mà
không có quyền quyết định.
Biện Lý có
trách nhiệm và quyền hạn cả ba lãnh vực về
Hình Sự, Dân Sự và Hành Chánh.
I -VỀ HÌNH SỰ:
1- Giữ vai trò Cảnh Sát Tư Pháp:
Biện Lý có trách nhiệm tầm nả và truy tố các tội phạm về đại hình và tiểu hình đã xảy ra trong quản hạt của tòa án sơ thẩm nơi mình làm việc .
Biện Lý có trách nhiệm tầm nả và truy tố các tội phạm về đại hình và tiểu hình đã xảy ra trong quản hạt của tòa án sơ thẩm nơi mình làm việc .
Biện Lý nhận các đơn
thưa, đơn tố cáo và những vi phạm đến trị an công cộng hoặc đến tính mạng tài
sản của tư nhân, nhận các biên bản, phúc trình về tội phạm hay ra lệnh cho các
cơ quan an ninh mở các cuộc điều tra để định danh các tội phạm. Đồng thời quyết
định có nên hay không nên ra Khởi Lệnh Trạng chuyển việc điều tra sự việc sang cho Dự Thẩm.
![]() |
Từ trái: các Ông Biện Lý Lương Đức Hợp - Phạm Văn Hàm - Lê Duy San |
2- Cách hành xử của Biện Lý:
Sau khi xem đơn tố cáo
hay biên bản điều tra của cảnh sát, Biện Lý có thể đình chỉ sự việc nếu nhận
thấy không liên quan đến hình sự hay việc làm không đáng cứu xét hoặc Biện Lý sẽ chuyển hồ sơ sang Tòa Vi Cảnh nếu
là một tội vi cảnh sang Tòa Án Quân Sự nếu sự việc thuộc thẩm quyền của Tòa
án nầy.
* Nếu xét thấy là một tội phạm tiểu hình, Biện Lý có thể đưa nghi can ra trước Tòa Tiểu Hình theo thủ tục phạm pháp quả tang hay thủ tục trực tố nếu đã có đủ bằng chứng và nếu luật pháp không buộc phải qua thủ tục thẩm cứu.
Biện Lý giữ vai trò truy tố, Dự Thẩm lo việc thẩm cứu, Luật sư đại diện cho thân chủ để bào chữa và sau cùng giúp cho Chánh Án ra một phán xét công minh, tránh việc tuyên án oan ức cho mọi người dân../.
* Nếu xét thấy là một tội phạm tiểu hình, Biện Lý có thể đưa nghi can ra trước Tòa Tiểu Hình theo thủ tục phạm pháp quả tang hay thủ tục trực tố nếu đã có đủ bằng chứng và nếu luật pháp không buộc phải qua thủ tục thẩm cứu.
*Nếu việc phạm pháp tiểu hình còn mờ
ám, phức tạp cần sự điều tra cho đầy đủ hoặc sự thẩm vấn đòi hỏi bắt buộc, Biện
Lý sẽ ra Khởi Lệnh Trạng để đưa sự việc qua Dự Thẩm thẩm cứu.
*Nếu là một tội phạm đại hình, sự thẩm vấn bắt buộc phải có.
Biện Lý phải gởi hồ sơ sang Dự Thẩm để yêu cầu thẩm cứu.
![]() | |
Phó Chưởng Lý Nguyễn Mạnh Nhu vai Công Tố Viện |
Khi sự thẩm cứu xong và khi Dự Thẩm làm Án Lệnh chuyển giao
hồ sơ lại cho Biện Lý, thì Biện Lý trong thời hạn 3 ngày phải xét lại hồ sơ và
định lời kết luận.. Sau khi xem hồ sơ thẩm cứu của Dự Thẩm, Biện Lý sẽ ra
Tờ Lệnh Trạng có thể quyết định thôi không truy tố hay tiếp tục truy tố nghi
can ra tòa .
Trong các vụ phạm pháp
quả tang khi người can phạm có thể bị khép vào các hình phạt về thân thể hay
gia nhục, Biện Lý sẽ thân hành đến ngay hiện trường để lập biên bản chứng nhận các yếu tố của tội
phạm hiện trạng nơi phạm pháp cùng thu thập lời khai của các nhân chứng. Biện
Lý sẽ báo cho Dự Thẩm biết việc thân hành điều tra của mình, tuy nhiên không bắt
buộc phải đợi Dự Thẩm tới rồi mới làm việc.
Trong trường hợp phạm pháp quả tang, nếu Dự Thẩm có
mặt nơi xảy ra vụ phạm pháp, Biện Lý cùng các hình cảnh đương nhiên chấm dứt
nhiệm vụ để giao trách vụ điều tra lại cho Dự Thẩm.
II- VỀ DÂN SỰ:
Biện Lý đứng chính tố hoặc đứng phụ tố.
Biện Lý đứng chính tố khi thay mặt cho con cháu để kiện ông,
bà, cha, mẹ nếu không có trưởng tộc hay trưởng tộc từ chối hay vắng mặt. Đứng
địa vị chính tố , Biện Lý phải làm mọi thủ tục như một đương sự và có thể sử
dụng các phương pháp kháng tố, kháng án.
Biện Lý đứng phụ tố trong tất cả vụ dân sự khác.
Về các việc dân sự, Biện Lý bao giờ cũng có thể đòi xem bút
lục việc kiện.
Biện Lý hay Phó Biện Lý phải có mặt ở tất cả các phiên
tòa dân sự hay hình sự, đứng lên kết luận và chứng kiến khi Chánh Án tuyên án.
III-
VỀ HÀNH CHÁNH:
Biện Lý kiểm soát công việc của phòng lục sự Tòa Án Sơ Thẩm hay Tòa Án
Hòa Giải trong quản hạt.
Biện Lý cũng có trách nhiệm kiểm soát tất cả các công chứng và công lại
cùng coi sóc cho họ làm tròn chức vụ chuyên nghiệp một cách đứng đắn.
Nếu họ phạm lỗi trong lúc làm
phận sự, Biện Lý sẽ truy tố họ về phương diện kỷ luật. Biện Lý phải kiểm soát
chặt chẻ đến việc tồn trữ và cấp phát các Phiếu Tư Pháp Lý Lịch.
Biện Lý có trách nhiệm thi hành các hình phạt do tòa tuyên xử về các vụ
tiểu hình.
Biện Lý coi sóc và thăm nom các nhà giữ người điên, các lao thất và làm
tờ trình lên Chưởng Lý.
Tóm lại, Biện Lý thay mặt chính
phủ đảm nhận việc truy tố các nghi can. Tuy nhiên, Biện Lý không có quyền định
đoạt hậu quả của sự truy tố. Nói cách khác, người bị truy tố tuy phải đưa ra
tòa, không tất nhiên bị tòa xử phạt. Trong tổ chức của nền Tư Pháp dưới chế độ
VNCH để duy trì nền công lý, tránh việc
xử phạt oan ức cho các mọi người dân. Thế nên luật pháp của VNCH đã qui
định mọi công dân đều được bình đẵng trước pháp luật. Mọi nghi can đều được xem
là vô tội trước khi nhận phán quyết xét xử của tòa án.
Chế độ VNCH đã qui định trách nhiệm rõ rệt cho từng vai trò của các Biện
Lý, Dự Thẩm , Chánh Án và Luật Sư .
Biện Lý giữ vai trò truy tố, Dự Thẩm lo việc thẩm cứu, Luật sư đại diện cho thân chủ để bào chữa và sau cùng giúp cho Chánh Án ra một phán xét công minh, tránh việc tuyên án oan ức cho mọi người dân../.
Nguyễn Vạn Bình